Amortyzacja bilansowa polega na zmniejszeniu wartości środka trwałego na skutek jego zużycia. Zakupu środka trwałego, co do zasady nie ujmuje się od razu w kosztach, lecz księgowanie rozłożone jest w czasie, zgodnie z przyjętą metodą i stawką amortyzacji.
Amortyzacja zaplanowana jest na pewien okres czasu, co w przypadku odpisów bilansowych odzwierciedlenie ma w planowanym okresie użytkowania środka trwałego.
Rozpoczęcie amortyzacji następuje w momencie przyjęcia środka trwałego do używania, a jej zakończenie z chwilą zrównania wartości odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych z wartością początkową środka trwałego lub kiedy środek zostaje przeznaczony do likwidacji, sprzedaży lub stwierdza się u niego niedobór.
Bilansowe odpisy amortyzacyjne przedstawiać mają planowany okres użytkowania środka trwałego, a okres amortyzacji i roczna stawka amortyzacyjna ustalana jest zgodnie z warunkami oraz intensywnością użytkowania środka trwałego, na co wpływ mają na przykład:
- liczba zmian, na których pracuje środek trwały
- wydajność środka trwałego
- tempo postępu techniczno-ekonomicznego
- prawne lub inne ograniczenia czasu użytkowania środka trwałego
Z uwagi na szczególną formę amortyzacji bilansowej, odpowiedzialność za jej przeprowadzenie spoczywa na kierowniku jednostki.